Dat stukje grond, van wie is dat nu eigenlijk? Het is verjaard!?!

Het blijft een veelvoorkomende vraag: “Wij trokken dat stukje grond al jaren geleden bij onze tuin, maar nu schrijft de gemeente dat wij het moeten ontruimen omdat zij de eigenaar daarvan is. Dat kan toch niet zomaar?” Het is een veel gestelde vraag en daarmee ook een zeer actueel onderwerp in de rechtspraak. Kern van het probleem is dat betrokkenen, gemeenten en gebruikers van de grond, niet (tijdig) in de gaten hebben gehad dat de eigendom van het stukje grond kan overgaan door verjaring.

Twee vormen: verkrijgende en bevrijdende verjaring
Het Burgerlijk Wetboek kent twee vormen van verjaring. Beide vormen leiden ertoe dat de bezitter die het stukje gemeentegrond gebruikt – na en door verloop van tijd – de nieuwe eigenaar ervan wordt en de gemeente dus haar eigendomsrecht verliest.

1. Verkrijgende verjaring
Bij verkrijgende verjaring wordt de bezitter te goeder trouw de nieuwe eigenaar van het stukje grond door een onafgebroken bezit van tien jaar. Hij is te goeder trouw wanneer hij redelijkerwijze ervan mocht uitgaan dat hij eigenaar van de grond was. Dat is het geval als hij niet wist en ook niet kon weten dat hij een stuk grond van een ander had.

2. Bevrijdende verjaring
Bij bevrijdende verjaring wordt de bezitter eigenaar op het tijdstip waarop de vordering verjaart van de gemeente om ertegen op te treden dat een ander haar grond gebruikt. Bij deze vorm van verjaring maakt het niet uit of de bezitter al dan niet te goeder trouw was.

Het recht aan de gemeente om haar eigendom op te eisen, verjaart nadat één of meer anderen die grond twintig jaar in hun bezit hebben gehad.

Wanneer is iemand bezitter?
Alleen een bezitter kan eigenaar worden van een stuk grond door verjaring. Bezit wordt in de wet omschreven als ‘het houden van een goed voor zichzelf’. Bij grond houdt dat in dat de bezitter die grond gaat gebruiken. Hij moet dat niet stiekem doen. Het bezit moet naar buiten blijken door uiterlijke omstandigheden. Deze moeten het voor iedereen duidelijk maken dat de bezitter het stukje grond gebruikt. Als een conflict met de gemeente ontstaat en de rechter hierover moet oordelen dan zal hij op elk klein detail letten dat aantoont dat de bezitter de grond gebruikt. Oude familiefoto’s waarop te zien is dat de bezitter of zijn gezinsleden de tuin gebruiken, kunnen daardoor nog waardevoller blijken te zijn.

Geschil of advies?
Dit is een algemene uitleg van het complexe leerstuk verjaring. Heeft u een geschil over een stuk grond met uw buren of de gemeente, of wilt u weten hoe het precies zit, loop op dinsdag eens binnen bij ons gratis inloopspreekuur, tussen 14.00 en 18.00 uur. U kunt natuurlijk ook op andere dagen bij ons terecht. Na afspraak ook in de avonduren, zaterdagochtend en eventueel op locatie.

Anneline Nieuwenhuijse

november 2014