Gebruik gemeentegrond en verjaring (2)
Onlangs stond ons kantoor woningeigenaren bij die ieder al meer dan twintig jaar een strook gemeentegrond gebruiken. De strook grenst aan de ene zijde aan de achtertuin van de eigenaren en aan de andere zijde aan een watergang. Aan de overzijde van het water ligt een recreatiepark.
Elk van de eigenaren trok de strook gemeentegrond bij zijn tuin en richtte die strook ook als tuin in door er schuttingen en tuinhuisjes op te plaatsen en er bomen en struiken te planten.
In 2009 stelde de gemeente Sluis dat zij eigenaar was (gebleven) van de grond. Zij eiste dat de eigenaren de door hen gebruikte strook gemeentegrond aankochten voor een fors geldbedrag, of als zij dat niet deden, zij dan de grond ontruimden.
De eigenaren stelden dat nu zij de grond meer dan twintig jaar gebruikten zij door verjaring eigenaar daarvan waren geworden.
De gemeente dagvaardde hen en stelde dat de eigenaren de grond niet als eigenaar in bezit hadden, maar die enkel gebruikten. Ook stelde zij dat zij lange tijd niet had kunnen zien dat de eigenaren de strook gebruikten. Dit omdat zij geen toegang had tot het recreatiepark aan de andere zijde van de watergang. Ook de begroeiing langs de watergang belette dat zij zag dat de eigenaren de grond gebruikten. De gemeente stelde dat zij pas in 2009 bekend raakte met het gebruik van de grond door de eigenaren.
De eigenaren voerden verweer en vorderden dat de rechter zou oordelen dat de strook grond door verjaring hun eigendom was geworden. Zij wezen erop dat zij de grond meer dan twintig jaar bezaten. Ook stelden zij dat zij de grond als eigenaar gebruikten en dat de gemeente dat wist of kon weten. Zij had in 1990 luchtfoto’s gemaakt en had toegang tot het recreatiepark.
De rechtbank stelde de eigenaren in het gelijk. Zij hadden de grond meer dan twintig jaar in gebruik en hadden zich gedragen als eigenaar van de grond. De gemeente wist dat of had dat kunnen weten. Zij stelde niet binnen de verjaringstermijn van twintig jaar dat de grond haar eigendom was. Zij was nu te laat. Door verjaring waren de woningeigenaren eigenaar geworden van de strook gemeentegrond.
De gemeente liet het er niet bij zitten en ging in hoger beroep bij het gerechtshof.
Voor verjaring is nodig dat iemand openlijk laat zien dat hij als eigenaar een stuk grond gebruikt. De gemeente stelde dat de eigenaren de grond niet openlijk hadden gebruikt en ook niet alsof zij eigenaar van de grond waren. Het gerechtshof maakte korte metten met die verweren. Uit het feit dat de gemeente niet direct kon zien dat de eigenaren de gemeente grond bij hun tuin hadden getrokken volgt niet dat zij die grond niet openlijk gebruikten. Door die grond te gebruiken zoals zij hadden gedaan, namelijk door er huisjes en schuttingen te plaatsen en bomen en struiken te planten, hadden zij zich ook gedragen alsof zij de eigenaar van de grond waren.
Ook het gerechtshof stelde de gemeente dus in het ongelijk.
Deze zaak toont aan dat eenieder die al lange tijd gemeentegrond gebruikt niet te snel moet instemmen met een aanbod van een gemeente om voor die grond een huur- of koopovereenkomst aan te gaan. Door in te stemmen met die overeenkomst koopt of huurt hij grond die wellicht door verjaring al zijn eigendom was geworden. Denkbaar is dat onder omstandigheden betrokkenen die niet wisten dat zij door verjaring eigenaar waren geworden en toch een dergelijke overeenkomst met de gemeente sloten, die overeenkomst wegens dwaling kunnen vernietigen en de betaalde koopsom of huurpenningen kunnen terugvorderen.
Peter Pijpelink
Oktober 2014