Formele rechtsingang voor minderjarigen?

Een vraag die zich steeds meer voor doet is of een minderjarige een rechtsingang heeft en indien dit niet het geval is of er een formele rechtsingang voor minderjarige dient te komen.

Op dit moment kan de rechter een bijzonder curator benomen die de belangen van de minderjarige behartigt inzake nalatenschappen en afstammingszaken.

In 2003 is er al een onderzoek geweest door het Verwey Jonker Instituut. De conclusie was dat minderjarige over een formele rechtsingang moeten kunnen beschikken. Deze is er nu niet. Een andere conclusie was dat de bijzonder curator alleen als rechtsfiguur moet worden gehandhaafd in procedures betreffende de afwikkeling van nalatenschappen en in afstammingszaken.

Inmiddels zijn er diverse uitspraken waaruit geen eenduidige regel valt af te leiden.

Het Hof Arnhem heeft een minderjarige ontvankelijk verklaard in haar verzoek tot wijziging van het gezag en heeft overwogen dat het betreffende wetsartikel een informele rechtsingang voor een minderjarig heeft willen creëren (Hof Arnhem 20 november 2007, LJN BC0230, JPF 2008/33).

De rechtbank Alkmaar heeft geoordeeld dat de informele rechtsingang ook openstaat voor verzoeken van een minderjarige om de hoofdverblijfplaat te wijzigen (Rb Alkmaar 16 februari 2011, LJN BQ 1141).

Het Hof Den Haag heeft een duidelijk standpunt ingenomen in een zaak waarin een advocaat zich namens een minderjarige stelt. Het Hof heeft aangegeven dat de advocaat ter zitting aanwezig mag zijn maar het woord niet mag voeren immers de minderjarige is formeel geen procespartij. De belangen van de minderjarige worden behartigd door diens ouders (Hof ’s-Gravenhage 24 november 201, LJN BO5974).

De vraag is of er enig systeem zit in de bestaande situatie en of de belangen van kinderen voldoende gewaarborgd zijn met het oog op de internationale verdragen tot bescherming van kinderen.

Blijkens het rapport van de Kinderombudsman van juli 2012 zijn de belangen van de kinderen onvoldoende gewaarborgd in het huidige rechtssysteem.

Er is op dit moment geen systeem en geen logica. Van toegankelijkheid is geen sprake.

Het lijkt tijd voor het creëren van een formele naast een informele rechtsingang voor kinderen die enerzijds waarborgen bieden voor minderjarigen die een beslissing van een rechter willen en anderzijds voorkomen dat er onbezonnen wordt geprocedeerd.

7 mei 2013