Afschaffing van de VAR: pas op met de door de fiscus goedgekeurde modelcontracten

Per 1 mei 2016 is de Verklaring arbeidsrelatie (`VAR’) afgeschaft. De VAR was een verklaring van de fiscus die (kortweg) bepaalde dat een opdrachtnemer (bijvoorbeeld een zzp-er) een zelfstandige en niet een werknemer was. De opdrachtgever wist zeker dat wanneer een door hem ingeschakelde opdrachtnemer beschikte over een VAR, hij niet te maken had met een werknemer voor wie loonbelasting en sociale premies moesten worden afgedragen.

Het kabinet was niet langer tevreden over de VAR-systematiek. In veel sectoren, bijvoorbeeld de bouwsector, werken opdrachtnemers met een VAR die weliswaar in naam zelfstandig zijn, maar die feitelijk beschouwd moeten worden als werknemer.

Om die schijnzelfstandigheid terug te dringen is de VAR afgeschaft en wordt deze per 1 mei 2017 vervangen door een modelcontractensysteem.

Diverse belangenorganisaties hebben modelcontracten aangemeld bij de fiscus. De fiscus keurde die modellen goed omdat deze bepalingen bevatten die de zelfstandigheid van de opdrachtnemer garanderen. De opdrachtnemer die een modelcontract sluit met zijn opdrachtgever, wordt beschouwd als zelfstandig ondernemer. Ook hier geldt overigens de eis dat in de praktijk het contract moet worden nageleefd. Als de fiscus achteraf vaststelt dat weliswaar volgens een modelcontract is gecontracteerd, maar dat de afspraken die de zelfstandigheid van de opdrachtnemer moesten garanderen niet zijn nageleefd in de praktijk, dan kan de fiscus nog steeds oordelen dat sprake was van een loondienstverband. De opdrachtgever moet dan alsnog loonbelasting en premies afdragen vanwege de inschakeling van de pseudo–zelfstandige opdrachtnemer.

Niet alleen organisaties maar ook individuen kunnen modelcontracten ter goedkeuring voorleggen aan de fiscus. De tot nu toe goedgekeurde modelcontracten staan op de website van de fiscus.

Het is wel zaak te beseffen dat de modelcontracten enkel dienen om te waarborgen dat de gebruiker daarvan daadwerkelijk een zelfstandig ondernemer is. Veel modelcontracten gepubliceerd op de website van de fiscus lijken weliswaar complete contracten, maar zijn dat zeer zeker niet. Vaak ontbreken daarin wezenlijke bepalingen over (de uitsluiting van) aansprakelijkheid, klachttermijnen, opschortingsrechten, betaling, rechtskeuze enz.

U doet er dus goed aan niet de modelcontracten klakkeloos over te nemen, maar volwaardige contracten op te (laten) stellen. Een contract is pas een volwaardig contract wanneer het niet alleen zoveel mogelijk voorkomt dat een opdrachtnemer achteraf als werknemer wordt aangemerkt, maar ook en vooral wanneer de rechten en plichten van de opdrachtgever en opdrachtnemer deugdelijk zijn vastgelegd. Pas dus op wanneer u modelcontracten van de fiscus gebruikt, of wanneer uw wederpartij dat doet en stelt dat “alles wel goed geregeld is omdat de fiscus het contract heeft goedgekeurd.”

De modelcontracten zijn gepubliceerd op de website met het volgende adres: http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/ondernemen/zzp_ers/modelovereenkomsten_ipv_var/modelovereenkomsten_hoe_werkt_dat

Peter Pijpelink

2 juni 2016